5 Kasım 2024 günü (bugün) Amerika’da seçimler yapılıyor. Bu seçimlerde, hem Başkan, hem de Temsilciler Meclisi üyelerinin tamamı ve Senato üyelerinin üçte biri belirlenecek.
Tabii ki bu seçimlerde en çok merak edilen husus, Kongre’de (Temsilciler Meclisi ve Senato) hangi partinin çoğunluğu sağlayacağı değil, hangi adayın başkan olarak seçileceğidir.
Dört yıl önce yapılan seçimlerde, Trump seçilemedi. Fakat Trump bu seçimlere hile karıştırıldığı yönünde ciddi iddialarda bulundu. Bazı seçim çevrelerinde itirazlarda bulundu. Ama bu itirazlardan neticeyi değiştirecek sonuçlar ortaya çıkmadı.
Bu iddialar çok ciddi olmalı ki, seçimlerden sonra, 6 Ocak 2021'de dönemin ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri, 2020 ABD başkanlık seçimlerinin sonuçlarını protesto etmek için Washington’da önce gösteri yürüyüşü düzenlediler daha sonra da Kongre’yi bastılar. Bu olaylarda 4 polisin (intihar ederek) öldüğü, 100’den fazla polisin yaralandığı, çok büyük hasarlar meydana geldiği belirtildi.
Trump, kendi taraftarlarına yönelik şu açıklamaları yaptı: “Ülkemizi asla zayıflıkla geri alamayacaksın. Güç göstermelisin ve güçlü olmalısın. Kongre'nin doğru olanı yapmasını ve yalnızca yasal olarak belirlenen seçmenleri saymasını talep etmeye geldik. Buradaki herkesin yakında barışçıl ve vatansever bir şekilde seslerinizi bugün duyurmak için Kongre Binası'na yürüyeceğini biliyorum”.
Trump, bu açıklamayı tamamlayıcı mahiyette şunu söyledi: “Asla kabul etmeyeceğiz".
Aslında bunun manası, seçimlerin hileli yapıldığı ve Trump’ın bu sonucu tanımak istemediği yönündedir.
Burada iki hususa temas etmek isterim:
Birincisi, seçimlere hile karıştırıldığı iddiası. Amerika’da 3 Kasım 2020 seçimlerini hatırlayalım. Trump’ın ekibi, Pensilvanya’da Cumhuriyetçi gözlemcilerin oy sayma işlemlerine alınmadıkları iddiasıyla Mahkemeye müracaat etti ve Cumhuriyetçi gözlemcilerin de oy sayımlarına katılmalarına izin verilmesini talep etti. Mahkeme, hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi gözlemcilerin oy sayma işlemlerine eşit erişime sahip olmalarına hükmetti.
Oy sayımı resmi bir işlemdir ve seçim hilelerinin olmaması için, sayım işlemlerinde bütün parti gözlemcilerinin olması gerekir. Hür ve serbest seçim ilkesinin bir gereği de oyların sayımının açık ve şeffaf olmasıdır. Bu ilkeden sapılması, seçimleri hile ve şaibeye açık hale getirebilecektir. Bu, Anayasa Hukukunun en temel ilkelerinden biridir.
Şayet bir seçimde, hem de Amerika gibi demokrasi şampiyonu olarak bilinen ülkede, seçimlerde hilelerin olmamasının en belirgin göstergelerinden biri olan, seçimlere katılan partilerin oyların sayımına gözlemci olarak katılmalarına izin verilmemesi bu seçimleri şaibeli hale getirmektedir.
Trump’ın seçim hilelerine ilişkin bir açıklamasına daha yer verelim: “Demokratlar, bir eyalette oy sayımı yapılırken adaylarının kazanabilmesi için, önce ne kadar oya ihtiyaçları olduğunu hesaplıyorlar, daha sonra da oy sayımını buna göre yapıyorlar. Cumhuriyetçi gözlemcilerin oy sayımlarına katılmalarına izin verilmiyor. Bu durum hâkimler tarafından da belirtiliyor”.
Sormak lazım, hem de o dönemde yönetimde olan Başkan Trump’ın gözlemcileri neden sandıklarda oy sayımlarına alınmazlar?
Trump’un ikinci açıklaması doğru ise Amerika seçimleri ne kadar güvenlidir?
Bu soruların cevapları esasen çok bulanık ve seçimler için lekeleyici mahiyettedir.
Nitekim Trump taraftarlarının Kongre’yi basmalarının sebebi bu hile iddiaları, hatta hilenin olduğu yönündeki derin kanaattir.
İkincisi, 2020 seçimlerinde, küresel güçlerin etkili büyük kesimlerinin, Biden’in seçilmesi konusunda ittifak etmiş olmalarıdır.
Küresel güçler, hem medya yoluyla oluşturdukları algılarla, hem de kurumsal yapıyı etkileyerek, karşı oldukları başkan adayını alt edebilme gücüne sahiptir. Bunun en bariz fiili örneğini 2020 seçimleri teşkil etmektedir.
5 Kasım 2024 Seçimleri
5 Kasım seçimlerinde de, 2020 seçimlerinde meydana gelen olaylı seçimlerde, seçim hilelerine maruz kaldığını düşünen, buna mutlak olarak inanan ve bu yönde açıklamalar yapan Trump’la 2020 seçimlerinde başkan seçilen Biden’in yardımcısı Kamala Harris yarışmaktadır.
Peki, 5 Kasım seçimlerinde de benzer vakalar yaşanabilir mi?
Önce bu konuya ilişkin bir ankete yer verilecek, daha sonra da küresel güçlerin eğilimi ile Trump’ın seçimleri kazanıp kazanamamasına bağlı olarak değerlendirme yapılacaktır.
Seçimlerin akıbetini belirleyeceği düşünülen Pennsylvania, Michigan, Wisconsin, North Carolina, Georgia, Nevada ve Arizona eyaletlerinden 5.000’ni aşkın seçmen ankete katıldı.
Katılımcıların %57’si, Trump’ın yenilmesi halinde destekçilerinin şiddete başvuracağından “çok” veya “biraz” endişeli olduklarını belirttiler. Üçte ikisi Demokrat aday Kamala Harris kazanırsa, “Trump sonuçları kabul etmez” dedi. Buna karşılık seçmenin yaklaşık yüzde 70’i Harris’in yenilgiyi kabul edeceğini düşünüyor.
Trump, seçimlerin hür ve adil olması durumunda sonuçları kabul edip etmeyeceğine ilişkin soruları cevaplamaktan kaçındı.
Dolayısıyla Trump bu tavrıyla dört yıl önceki senaryoyu akla getirdi.
Seçim Hileleri
Amerika’da seçimler artık küresel güçlerin fiili olarak ağırlığını koydukları bir yapıya dönüşüyor. Amerika’da 2020 öncesi seçimlerde seçim hileleri pek gündeme gelmedi.
Trump doğru söylüyorsa, Cumhuriyetçi gözlemcilerin oy sayımlarına alınmamaları çok kaba saba bir hiledir. Bu, ancak üçüncü dünya ülkelerinde rastlanabilecek bir yöntemdir.
Peki, 5 Kasım 2024 seçimlerinde de benzer seçim hileleri iddiaları yaşanırsa ne olur?
Bu soruya farklı ihtimallere göre cevap vermek istiyoruz.
Birinci ihtimal. Şayet küresel güçlerin etkili kesimleri, özellikle de kamuoyunun şekillenmesinde, algıların oluşumunda, hilelerin maniple edilmesinde belirgin bir şekilde etkili olan bu çevreler, Harris’in seçilmesini istiyorlar ve seçim sonuçları da bıçak sırtında ise şu şiddet ihtimali gündeme gelebilir. Hatta bu ihtimalin gerçekleşme durumu kuvvetle muhtemeldir. Çünkü küresel güçler, Amerika’da kendilerine rağmen yönetim istemiyorlar.
Harris’in oy oranının, Trump’ınkinden %05-%1 aralığında daha az ise ya da az olduğuna inanılıyorsa, bu inanç Cumhuriyetçilerde güçlü şekilde mevcutsa Trump taraftarları 2021’de gerçekleştirdikleri eylemlerin bir benzerini tekrarlamaya teşebbüs edebilirler. Trump’ın seçimlerin hür ve adil olması durumunda sonuçları kabul edip etmeyeceğine ilişkin soruları cevaplamaktan kaçınması, bu ihtimalin mümkün ve muhtemel olduğunu gösteriyor.
Burada asıl önemli ve belirleyici olan, seçim hilelerinin olduğu yönünde baskın bir kanaatin mevcut olup olmamasıdır. Trump taraftarlarında, haksızlığa karşı direnme ve hatta isyan etme eğilimi çok güçlü bir şekilde mevcuttur.
İkinci ihtimal. Harris’in açık ara seçimleri kazanması. Bu ihtimal gerçekleştiğinde Trump’ın, sonuçları kabullenmeme ihtimali zayıflayacaktır. Belki yine tepki verebilecek, seçim hilelerinden söz edebilecek olsa da, netice itibariyle 6 Ocak 2021 seçimlerinde yaşananların bir benzerinin yaşanması ihtimali büyük ölçüde azalacak ya da kalmayacaktır.
Bu durumda, Harris taraftarı güçlerin, sonuçları yönlendirmede başarılı olmaları ihtimali çok güçlü hale gelebilecektir.
Üçüncü ihtimal. Trump’ın az farkla ya da açık ara farkla kazanması halinde, Harris taraftarlarının seçim sonuçlarına yönelik itirazları bir isyana dönüşmeyecektir. Ne Harris’te ne de taraftarlarında bu yönde bir eğilim ve güçlü motivasyon vardır.
Nitekim yukarıda bahsini ettiğimiz anket sonuçları bu belirlememizi teyit etmektedir.
Dördüncü İhtimal. Şayet küresel güçlerin etkili kesimleri, özellikle de kamuoyunun şekillenmesinde, algıların oluşumunda, hilelerin maniple edilmesinde belirgin bir şekilde etkili olan bu çevreler, Trump’ın seçilmesini istiyorlarsa, bu durumda da farklı sonuçlar yaşanabilir. Daha somut ifade etmek gerekirse, Trump’ın oy oranının Harris’inkinden %05-%1 aralığında daha az ya da az olduğuna inanılıyor olduğu halde, seçimlerde Trump’ın galip gelmesi, bir diğer ifadeyle bu sefer hilelerin Trump lehine yapılması halinde, seçim sonuçlarının fazla tartışılacağı kanaatinde değilim. Çünkü gerek Harris gerekse taraftarları bu tartışmayı etkin bir şekilde yürütecek bir tabiat ve motivasyona sahip değildir.
Netice-i Kelam.
5 Kasım seçimlerinde kimin kazanacağını kestirebilmek mümkün değildir. Ama yukarıda bahsini ettiğimiz ihtimallerden birincisinin gerçekleşmesi halinde, hem ağır seçim hileleri ya da hilelerinin yapıldığı yönünde iddialar havada uçuşabilir hem de bu iddialara bağlı olarak seçimlerin haksızlığına yönelik güçlü inanç ve algılara bağlı olarak 6 Ocak 2021 ölçeğinde ya da daha fazla yaygınlık ve şiddette hadiseler yaşanabilir.
Seçim sonuçlarına yönelik hile iddialarını doğrulayıcı yöndeki her bir hadise, her bir delil, şiddet ihtimalini ve şiddetin derecesini etkileyebilecektir.
Biden yönetiminin, yönetimde olmanın avantajıyla alacağı katı güvenlik önlemleri, şiddetin yıkıcılığını çok daha fazla artırabilecektir.
Trump’ın taraftarlarının başkan adaylarına yönelik katı bağımlılığının ilerleyen yıllarda da başka adaylarla birlikte devam etmesi halinde, her bir başkanlık seçimlerinde yaşanabilecek hile ve buna bağlı şiddet eylemlerinin yaşanması kalıcı hale gelebilecektir.
Demokratlarda da ileriki yıllarda benzer eğilimlerin kalıcı hale gelebilecek olması, hile iddialarına bağlı şiddet temelli hadiseleri ve tartışmaları daha kronik ve daimi hale getirebilecektir.
Bu vesileyle, 5 Kasım 2024 seçimlerinin, seçim hilelerine ve buna bağlı şiddet içerikli, hatta isyana dönüşebilecek büyük hadiselere gebe olduğunu söyleyebiliriz.
Bu öngörümüzü test etmek için fazla beklemeye gerek yoktur. Belki yarın belki de 15-20 gün içinde nelerin olacağını göreceğiz.
GÜNCEL
Sayfa başına git