On yıllık uzun bir sessizliğin ardından Rusya, uzay yarışındaki yerini geri almak için tekrar atağa geçiyor. Uzay turizmi endüstrisi üzerinde hakimiyet için iddialı bir geri dönüş yapmayı planlayan Rusya; hırslı milyarderler, Amerika Birleşik Devletleri ve yarışta giderek daha da adından söz ettiren Çin’e karşı meydan okuyor.
Rusya, 12 yıllık aranın ardından bu ay iki kozmik maceraperest olan Japon milyarder Yusaku Maezawa ve asistanını Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) göndererek geri dönüşün sinyallerini ateşlemişti. Bu başarıdan oldukça etkilenen ve cesaret bulan Roscosmos şirketinin uzay şefi ve eski Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitry Rogozin ise Rusya’nın uzay yarışı üstünlüğünde atacağı ilk adımlardan bahsetti.
"Savaşmaya hazırız"
Rusya’nın uzay hedefleri kapsamında atacağı bir sonraki adımların ISS’de Rusya’da gelen ziyaretçiler için özel bir modül, istasyonun dışında gerçekleştirilen uzay yürüyüşleri ve ayın etrafında geziler olduğunu kaydeden Rogozin, gazetecilere verdiği demeçte, "Bu nişi Amerikalılara vermeyeceğiz. Bunun için savaşmaya hazırız" ifadelerini kullandı. Ancak günümüzde, Rusya’nın önünde daha önce olmayan, uzay yarışında geri kaldığı şu son on yıl içerisinde çıkan yeni engeller mevcut.
O zamanlar Rus uzay ajansı Roscosmos, nakit para basan meraklıları uzaya göndermek konusunda bir tekele sahipti. Ancak bu, ABD ajansı NASA’nın 2011 yılında astronotlar için mekiğini emekliye ayırması ve önümüzdeki on yıl için ISS Roscosmos'un sunduğu her koltuğu kapmasıyla değişti. Geçtiğimiz yıl milyarder Elon Musk’ın uzay şirketi SpaceX’in ilk başarılı ISS görevini gerçekleştirmesiyleyse işler iyice kızıştı. Koltuk başına 90 milyon dolarlık zararla bu, Rus uzay ajansı için büyük bir mali darbe oldu. Daha sonrasında da bütçe kesintileriyle karşı karşıya kalan ajans için analistlerin tek umudu ise Roscosmos’un toparlanmak adına uzay turizmine atılması.
Analist Vitaly Yegorov AFP'ye verdiği röportajda, "Rus uzay endüstrisi bu fırlatmalar için tutarlı siparişlere güveniyor." şeklinde kaydetti. Her bir koltuğun 50-60 milyon dolar olduğu tahmin edilen fiyat etiketi, üç kişilik Soyuz uzay aracının inşa maliyetini karşılayacak gibi duruyor. Ancak bunun yanında yetkililer, uzay turizminin sadece parayla ilgili olmadığına dikkat çekiyor. Bunun ulusal prestijle de alakalı olduğunun altını çizen Roscosmos'un turizm de dahil olmak üzere ticari projelerden sorumlu bir yan kuruluşu olan Glavkosmos'un başkanı Dmitry Loskutov, "Gençlerin insanlı uzay uçuşuyla ilgilenmesini sağlıyor. Ne de olsa gelecek bu" ifadelerini kullanıyor.
Uzay yarışı giderek kızışıyor
Rusya, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri şimdilik insanlı uçuş yapabilen tek ülkeler; ancak oyuna dahil olan pek çok isimle birlikte durum giderek daha da kızışıyor. Henüz ISS’e hiç turist götürmemiş olsa da Musk’ın şirketi SpaceX, bu yıl içinde Inspiration4 ile tamamen sivillerden oluşan bir mürettebatı Dünya’nın yörüngesine gönderdi. Öte yandan Jess Bezos’un şirketi Blue Origin ve bir başka milyarder Richard Branson’ın Virgin Galactic’i de yarışa katılmakta son derece hevesli. Bu iki ismin şirketlerine ait uzay araçları da bu yıl ilk seferlerini tamamlamayı başardı.
Ancak Rus Kozmonot Akademisi'nden Andrei Ionin; milyarderlerin kısa, alçak yörünge uçuşlarını ISS'ye günlerce süren bir görevle kıyaslanmasının oldukça gereksiz ve saçma olduğunu belirterek, bunun Ferrari ve Renault pazarını karşılaştırmaktan farksız olduğunu kaydetti. Bu fikre arka çıkan Loskutov ise uzay seyahatlerinin, uzay yolculuğundan daha çok ‘eğlence sektörü’nün bir parçası olduğunu söyledi. Buna ek olarak Loskutov, yaklaşmakta olan bir turizm görevi için Rusya'nın, uzay yürüyüşü de dahil olmak üzere teklifleri genişletmek istediğini aktardı. Moskova, ISS'nin önümüzdeki on yıl içinde emekli olmaya hazır olduğu kendi yörünge istasyonu için planlarını açıklarken bu konuya dair Rogozin de gemide "ayrı bir turist modülü" olabileceğini söyledi. Rogozin ayrıca 2030'dan sonra Roscosmos'un ay çevresinde bir gezi gerçekleştirmesinin planlandığınndan da bahsetti; ancak bu, 2023 gibi erken bir tarihte sekiz kişiyi ayın çevresine göndermeyi planlayan SpaceX’in hedeflerinin çok gerisinde kalıyor.
Roscosmos'un sektörde karşılaştığı bir diğer zorluk da talebi değerlendirmek ve karşılamak olacak gibi gözüküyor. Bunlardan en önemli ikisi, Soyuz uzay aracının oldukça pahalı olması ve bir görevin organize edilmesinin en az iki yıl gibi bir süre gerektirmesi gibi duruyor. Loskutov, Rusya'nın bir sonraki fırlatma için bir roket sipariş ettiğini ve Rogozin'in ajansına Soyuz üretimini artırması talimatını verdiğini aktarıyor. Bir diğer yandan adayların, Dünya'ya döndükten sonra sağlık gereksinimlerini karşılamaya ve aylarca eğitim ve rehabilitasyon dönemine katılmaya istekli olması da son derece önemli. Bu konu hakkında Ionin çok fazla adayın olmadığını; ancak zaten çok fazla adaya da ihtiyaçlarının olmadığını kaydediyor. Son olarak Ionin, Rusya'nın Sovyet tasarımı ve zaman içinde test edilmiş Soyuz sayesinde önde olduğunu belirterek, "Önümüzdeki beş ila 10 yıl boyunca Roscosmos'un işine yönelik herhangi bir tehdit yok" ifadelerini kullanıyor.