GÜNCEL
SİYASET
DÜNYA
MEDYA
MAGAZİN
SPOR
YAZARLAR
RÖPORTAJLAR
PORTRELER
ANKARA KULİSİ
FOTO GALERİ
VİDEO GALERİ
KÜLTÜR
SAĞLIK
EKONOMİ
TEKNOLOJİ
ANALİZ
TEKZİP
Uyku, insanın günlük hayatını düzene sokması için en önemli dinlenme yöntemidir. Bir işle uğraşırken aniden birkaç saniyeliğine uykuya daldığınız anlar büyük sıkıntılara yol açabiliyor.
Tüm canlıların hayatını devam ettirebilmesi için en önemli geresinimlerden birisi olan uyku, düzenli olmadığı takdirde büyük problemlerin nedeni haline geliyor.
Uzmanlara göre ideal uyku 7,5-8 saat aralığı olarak belirtiliyor. Bu saat aralığında düzenli şekilde uyumayanları riskli bir durum bekliyor. Riskin adı ise 'mikro uyku' olarak anılıyor.
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin ve Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Erman Şentürk, mikro uykunun tehlikleriyle ilgili açıklamalarda bulundu.
MİKRO UYKU NEDİR?
İnsanlar gün içinde küçük uykular yaşayabilir. Bunlar birkaç saniye kadar sürer ve bazen kişi uyuduğunu kendi bile anlamaz. Mikro uyku, şiddetli uyku yoksunluğuna, aşırı yorgunluğa veya kronik uyku bozukluğuna bağlı yalnızca birkaç saniye süren gün içi kısa uyku ataklarıdır.
Beyin birkaç saniyeliğine uykuya geçiyor ve daha sonra hemen tekrar uyanıyor. Bu dönemde beyinde uyku sırasında görülen ve uyanıklıktan farklı bir aktivite görünüyor.
Hayvanlar üzerinde yapılan bir ön çalışma, beynin bazı bölümlerinin kısa süreli devre dışı kalmasının mikro uykuya neden olabileceğini öne sürmüştür. Mikro uyku sırasında, kişi uyanık gibi görünebilir veya aktivitelerini yapmaya devam edebilir ancak bilgiyi işleyemeyebilir veya ne olduğunu anlayamayabilir.
HANGİ BELİRTİLERİ GÖSTERİYOR?
Mikro uyku atakları yaşayan kişiler herhangi bir belirgin semptomu fark etmeyebilir.
Kişi uyuduğunu fark etmediği için kendisini daha çok unutkanlık, dikkatsizlik, yorgunluk, performans düşüklüğü ve kazalar şeklinde belli eder.
Yoğun gündüz uykululuğu, uykuyu başlatmada ya da sürdürmede güçlük, yorgun uyanma, sürekli tekrarlanan basit hatalar, sakarlıklar, kazalar, gün içinde dikkat ve odaklanmada güçlük, ani dikkat kaybı, özellikle son birkaç dakikaya dair unutkanlık, karmaşık görevler sırasında yaşanan zihinsel karmaşa fark edilebilen en belirgin belirtilerdir.
MİKRO UYKU KOŞULLARI NEDİR?
Kişinin gece uykusunu normal almamış olması gerekir. Örneğin gece yeterli uyumamıştır veya gece uykusunu bozan bir hastalık vardır.
Tek bir tıbbi durum tüm mikro uyku ataklarına neden olmaz, ancak uykuyu etkileyen herhangi bir tıbbi durum mikro uykuya neden olabilir. Yorgunluk arttıkça mikro uyku ataklarının yaşanma riski de artar. Mikro uyku, araç kullanmak gibi zorlu aktiviteler dahil herhangi bir zamanda gerçekleşebilir.
KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Gece uykusu problemli olan kişilerde görülür. Örneğin, uyku apnesi nedeniyle gece etkin uyumayan kişiler sıklıkla gündüz mikro uykuya dalar.
Vardiyalı çalışanlar yine gece çalıştıktan sonra gündüz uyuyamazlarsa mikro uyku atakları yaşar. İnsomni yani uykusuzluk hastaları da gece uyumadıkları için mikro uykular yaşayabilir. Psikiyatrik hastalıklar nedeniyle uyku verici ilaçlar kullananlar ya da alkol de mikro uykulara yol açabilir. Beynin uyku-uyanıklık döngüsünü bozan tıbbi bir durum yani narkolepsisi olan kişilerde de daha sık gözlenmektedir.
TEHLİKESİ NEDİR?
Mikro uyku atakları toplum içinde, çalışma hayatında ciddi tehlikelere sebebiyet verebilir. Aralıksız uzun çalışma saatleri, zihinsel ve fiziksel aşırı yorgunluk mikro uyku ataklarına, mikro uyku atakları da basit ya da kompleks hatalara, kazalara, yaralanmalara hatta ölümlere sebebiyet verebilir.
Gece vardiyasında çalışanlar, doktorlar, pilotlar, uzun süreli sefer yapan şoförler, bebeklerine ya da çocuklarına tek başına bakan anneler risk grubundadır.
En önemli tehlike araç ve makina kullanımı sırasında kazalara neden olabilmesidir. Özellikle şoförler, araç ve makina kullananlar büyük risk altına giriyor.
ETKİSİ NASIL GİDERİLİR?
Öncelikle sağlıklı bir gece uykusu uyumak gerekir, gece uykusunu bozan uyku apnesi gibi durumların tedavi edilmesi lazım. Kişide uyku verici ilaç kullanma durumu varsa bu durum hekimle konuşulmalı ve gerçekten ilaç kullanması gerekiyorsa araç ve makina kullanmaktan kaçınılmalı. Vardiyalı çalışanlar gece mesaisi sonrası uyumakta zorlanıyorlarsa bir uyku hastalıkları uzmanından yardım alabilir.
Mikro uykuyu önlemek için kişinin yorgunluğuna neden olabilecek toplumsal ya da bireysel faktörlerin ele alınması gerekir. Daha uygun iş vardiyalarına geçmek, geceleri daha fazla uyunmasına olanak sağlamak, çalışan sağlığını önemsemek, uyku apne tedavisi, uyku bozuklukları tedavisi, sağlıklı uyku alışkanlıkları, gündüz uykululuğunu azaltan medikal tedaviler bunlar arasında yer almaktadır.
Kaynak / TRT Haber
Sayfa başına git
