Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre şube sayısı iki yüzden fazla olan zincir mağazalar, satışa sundukları ürünler ile şubelerine ilişkin verileri Ticaret Bakanlığı’nın belirlediği sisteme aktaracak. Bu veriler kurum, kuruluş ve kamuoyu ile paylaşılabilecek.
Bu strateji geçen yıl tam da bu vakitler Macaristan’ın otokratik lideri Viktor Orban tarafından hayata getirilmişti. Popülist muhafazakâr lider Orban, 3 Nisan 2022 seçimleri öncesi bir kararnameyle bazı temel ürünlerde fiyatları sabitlemişti. Tüm marketlerin kapılarına da, “Hükümet temel gıda maddelerinin fiyatlarını dondurma kararı aldı. Fiyatlar sabitlenmiştir” afişlerini astırdı.
"ZİNCİR MARKETLER HEDEFE KONULDU"
Ekonomistler zincir marketlere yönelik düzenlemeyi algı operasyonu olarak nitelendirdi. Ekonomist Mustafa Sönmez’e göre, “Enflasyon artışı Erdoğan’ın politikalarından kaynaklı. Bunu örtmek için günah keçisi arıyorlardı, marketler sardılar. Bu ‘üç harfli’ dedikleri, köken olarak AKP’ye yakın zincir marketler hedefe konuldu.”
Yeni düzenlemeyle ne fiyatlarda ne de enflasyonda yavaşlama olur diyen Sönmez, “Söz konusu marketler siyasal İslam sermayeli yerler. Yaşananın nasıl bir tarikat cemaat iç savaşı olduğunu bilmiyoruz. Ticaret Bakanlığı’nın fiyatları takip etmesi, bu kesimi baskı altına alma amaçlı olabilir. Seçmene ‘Enflasyona bunlar neden oluyor biz de mücadele ediyoruz’ mesajı verilmeye çalışılıyor. Aralıktan başlayarak enflasyon baz etkisiyle aritmetik olarak düşüş gösterecek. İktidar ise ‘Bakın faizi düşürdük, zincirlerin beline kazmayı vurduk’ diyecek. Bu söyleme altlık oluşturmak için marketlere yönelik düzenleme yapıldı. Bu tamamen sandığa, seçmene dönük” dedi.
"HALKI KANDIRMAKTAN BAŞKA BİR ŞEY DEĞİL"
Anka’ya konuşan ekonomistlerden Devrim Zelyut kararı, "AKP algı operasyonlarıyla günü kurtarmaya çalışıyor. Bu bir aciziyet göstergesi" sözleriyle değerlendirdi.
Yaşananları Macaristan’ın seçim döneminde yaşananlara benzeten Yağız Kutay Işık ise şöyle konuştu:
Benzer bir emsali Orban yönetiminde gördük. Seçime üç ay kala fiyatlar donduruldu. Seçim sonrasında geri dönmek zorunda kaldı. Aslında yaptığı bu hamle halkı kandırmaktan başka bir şey değildi.
Prof. Dr. Şenol Babuşcu ise şu değerlendirmede bulundu:
Bir suçlu aranıyordu. Aranan suçlu olarak zincir marketler bulundu. Son 1 yıldaki yüksel enflasyonun 3 nedeni var. Birinci neden; yanlış faiz politikası. İkici olarak döviz kurları karşımızda. Üçüncü neden de Rusya-Ukrayna savaşının da etkisiyle artan enerji maliyetleri. Marketlerin enflasyona katkısı yok. (BİRGÜN)