Yanardağ patlamaları Dünya tarihinde önemli bir yere sahip. Yeraltındaki sıkışmalar nedeniyle dışarıya yüksek miktarda lav de duman fışkırıyor.
Son yıllarda bölgesel patlamalar yaşansa da mega patlama olarak adlandırılan volkanik hareketler 150 yıldan uzun bir süredir yaşanmadı. Bilimsel verilere göre son 60 bin yılda sadece 97 patlama mega sınıfına girdi. Tarihe bakıldığında büyük patlamalar medeniyetlerin çöküşlerine varacak kadar büyük etkilere sahip.
100 YIL İÇİNDE BİR MEGA PATLAMA YAŞANABİLİR
Nature dergisinde yayımlanan bilimsel makaleye göre 100 yıl içerisinde 7 ve daha büyük şiddette bir mega patlama yaşanma ihtimali 6'da 1 kadar. Pompeii'yi yok eden ve 16 bin insanı öldüren Vezüv Yanardağı patlamasının şiddet derecesi 5 olarak sınıflandırılıyor. Bilim insanları bir zar oranına benzetilen bu ihtimalin oldukça yüksek olduğunu söylüyor. Mega patlamalarda kilometrelerce yükseğe sıçrayan lavlar görülüyor, ardından devama duman bulutları yaşanıyor. Öyle ki mega patlamaların yaşandığı yılların ardından dünya genelinde uzun süre iklim hareketleri bile değişiyor. Hiroşima'ya atılan atom bombasından 50 bin kat daha güçlü bir enerjinin ortaya çıkacağı tahmin ediliyor. Patlama nedeniyle hava saçılan dev kül bulutu geçtiği yerlerde mahsülleri yok edecek, uçaklar uzun bir süre yerde kalmak zorunda kalacak.
MEGA PATLAMALAR UZUN BİR SÜRE İKLİMİ DAHİ DEĞİŞTİREBİLİYOR
Kayıtlara göre yaşanan 7 şiddetindeki patlamaların ikisi de Endonezya'da meydana geldi. 1257 yılına ait kayıtlara göre Sakalas Dağı çöktü, ardından şiddetli bir gürültü yaşandı. Evler yok olurken binlerce insan öldü. Yaklaşık 36 metreküplük duman bulutu dünya üzerinde dönmeye başladı. Statosfer Güneş ışığını engelleyen sülfürik asit parçacıklarıyla doldu.Patlamadan bir yıl sonra yani 1258 yılında İngiltere'de anılarını yazan keşiş Matthew Paris, o yılın dayanılmaz bir soğukla başladığını söyleyecekti. Paris anılarında, "Buğday kıtlığı nedeniyle çok sayıda yoksul insan öldü; ve her yönden cesetler, şişmiş ve morarmış, domuz ahırlarında, gübre yığınlarında ve çamurlu sokaklarda beşerli ve altılı yatıyordu" ifadelerini kullanacaktı. Patlamayla beraber Thames Nehri donmuş ve yüzyıllarca süren küçük bir buz çağı etkisi ortaya çıkmıştı.
TAMBORA PATLADI "YAZSIZ YIL" YAŞANDI
Nisan 1815'teki Tambora Dağı patlaması ise 100 bin insan öldü. Tarihi kayıtlarda 1816 Avrupa'da "Yazsız Yıl" olarak geçiyor. Bitmek bilmeyen bu kış boyunca Dünya genelinde sıcaklar bir derece düştü. İngiltere'de yok olan hasat nedeniyle fiyatlar arttı ve insanlar büyük bir yoksulluğa sürüklendi. Ardından başlayan tifüs salgını İrlanda ve İngiltere'de 65 binden fazla insanı öldürdü.
Yakın tarihteki en büyük patlamalardan biri 2010 yılında İzlanda'da yaşandı. Eyjafjallajokull Yanardağı'ndaki patlama dördüncü seviye güce sahipti. Ona rağmen uluslararası hava sahası günlerce kapandı. Bu yılın başında Tonga'da yaşanan 6 şiddetindeki patlamada deniz seviyesinden 50 kilometre yükseklikte kül bulutu oluştu. Tonga'nın dünyanın kalanıyla iletişimi kesildi. Ülke milli gelirinin beşte birini birkaç saatte kaybetti.
GÜNCEL
Sayfa başına git